Een Rechtsvorm Kiezen: De Voor- en Nadelen Op Een Rijtje
Gefeliciteerd, je gaat voor jezelf beginnen! Of je nu als zzp’er aan de slag gaat of van plan bent je te ontwikkelen tot een mediatycoon, elke onderneming begint hetzelfde: met het kiezen van de juiste rechtsvorm of ondernemingsvorm. Er zijn maar liefst negen ondernemingsvormen waar je uit kunt kiezen. Wij hebben even een handige lijst gemaakt met een korte beschrijving én, lekker overzichtelijk, alle voor- en nadelen per rechtsvorm op een rijtje, om jou te helpen kiezen welke het beste bij jouw doelstellingen en ambities past.
1. Eenmanszaak
De meeste startende ondernemers kiezen ervoor zich in te schrijven als eenmanszaak. De eenmanszaak is een rechtsvorm waarbij één persoon verantwoordelijk is voor de onderneming. Er is geen rechtspersoonlijkheid, dat wil zeggen dat alle schulden die je maakt voor jou persoonlijk zijn. De naam ‘eenmanszaak’ wekt misschien de suggestie dat het bedrijf maar uit één persoon kan bestaan, maar je kunt als eigenaar ook medewerkers in dienst hebben. Als je een eenmanszaak hebt betaal je omzetbelasting en inkomstenbelasting.
Pros
- Het oprichten van een eenmanszaak is quick and easy en kost relatief weinig geld: je pint op het kantoor van de Kamer van Koophandel €50,- en je bent klaar;
- Je bent de enige eigenaar en maakt dus alle beslissingen zelf;
- Alle winst die je met je onderneming maakt is voor jou;
- Je hebt recht op allerlei belastingvoordeel, zoals bijvoorbeeld de startersaftrek.
Cons
- Je bent met je eigen vermogen persoonlijk aansprakelijk. Plat gezegd: als je onderneming schulden maakt, worden die verhaald op je eigen spaargeld, en als je bedrijf wordt aangeklaagd ben jij degene die zich moet verantwoorden tegenover de rechtbank. Ben je getrouwd in gemeenschap van goederen, dan is je echtgenoot of echtgenote ook aansprakelijk;
- Je betaalt een hogere belasting over je winst dan wanneer je je bijvoorbeeld inschrijft als vennootschap.
2. Vennootschap onder firma (vof)
Als je met twee of meer personen een bedrijf begint is de vennootschap onder firma een simpele rechtsvorm om mee te beginnen. Elke vennoot brengt iets in het bedrijf in, zoals kapitaal of arbeid. Bij het oprichten is het verstandig om een contract op te stellen, waarin je bijvoorbeeld bespreekt op hoe veel winst elke vennoot recht heeft. De vennoten betalen ieder inkomstenbelasting over hun persoonlijke deel van de winst, en daarnaast kan het zijn dat de vof zelf bijvoorbeeld ook omzetbelasting moet betalen.
Pros
- Net als bij een eenmanszaak is het oprichten niet moeilijk en relatief goedkoop: een inschrijving in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel is genoeg;
- Iedere vennoot is zelfstandig ondernemer. Dit betekent dat iedere vennoot individueel recht heeft op belastingvoordeel, zoals de ondernemersaftrek of investeringsaftrek.
Cons
- Net als bij de eenmanszaak is er geen rechtspersoonlijkheid: de vennoten zijn persoonlijk aansprakelijk als het bedrijfskapitaal niet genoeg is om bijvoorbeeld een schuld te betalen;
- Daar komt bij dat je in een vof ook verantwoordelijk bent voor de eventuele schulden die je medevennoten hebben gemaakt bij de vof.
3. Commanditaire vennootschap (cv)
Een commanditaire vennootschap is een speciaal soort vennootschap onder firma, waarbij één vennoot de geldschieter is, de zogenaamde stille vennoot. Bij deze rechtsvorm heeft de stille vennoot heeft alleen financiële inbreng; de andere vennoot beheert de onderneming. Als eigenaar van een cv betaal je inkomstenbelasting over je winst.
Pros
- Net als bij de eenmanszaak en vof is oprichten a piece of cake en niet duur. Van de stille vennoten hoef je niet eens de persoonlijke gegevens op te geven bij het Handelsregister: hoe veel het er zijn en wat ze inbrengen is genoeg;
- Voor de Belastingdienst ben je ondernemer en heb je recht op belastingvoordeel, zoals bijvoorbeeld de ondernemersaftrek.
Cons
- Ook bij de cv is er geen rechtspersoonlijkheid. De stille vennoot is aansprakelijk voor het bedrag dat hij of zij investeert en de beherend vennoot is persoonlijk aansprakelijk voor de schulden die de cv maakt;
- De stille vennoot heeft geen recht op belastingvoordeel voor ondernemers, omdat hij of zij niet als ondernemer wordt gezien.
4. Maatschap
Een maatschap lijkt in veel opzichten op een vof: twee of meer personen gaan als zelfstandige ondernemers een samenwerking aan, met het doel het financiële voordeel dat ze hieruit halen onder de maten te verdelen. De maten oefenen samen hetzelfde beroep uit. De maten betalen ieder inkomstenbelasting, en de maatschap als geheel betaalt btw. In een stille maatschap hebben de maten ieder een eigen praktijk onder hun eigen naam, maar kunnen ze bijvoorbeeld grote aankopen gezamenlijk doen, waardoor ze allemaal financieel voordeel hebben. Klinkt gezellig, en dat kan deze rechtsvorm ook zeker zijn als er goede afspraken worden gemaakt!
Pros
- Anders dan bij een vof ben je niet persoonlijk aansprakelijk voor de schulden die je maten binnen de maatschap maken. Iedere maat is verantwoordelijk voor zijn eigen financiën;
- Een inschrijving bij de Kamer van Koophandel volstaat als oprichting. Wel is het slim om van tevoren een duidelijk maatschapcontract op te stellen;
- Samenwerken in een maatschap levert vaak veel voordeel op voor de maten; je kunt profiteren van de inbreng van de andere maten. Ook heb je vaak recht op belastingvoordeel, omdat je door de Belastingdienst nog wel als zelfstandig ondernemer wordt gezien.
Cons
- Al ben je niet aansprakelijk voor de schulden van je maten, voor je eigen schulden blijf je wel persoonlijk aansprakelijk.
5. Besloten vennootschap (bv)
Een besloten vennootschap is een rechtsvorm die je in je eentje of samen met anderen kunt oprichten. Het kapitaal is verdeeld in aandelen, die in het bezit zijn van aandeelhouders. De aandelen staan op naam en de aandeelhouders kunnen ze niet zomaar aan een ander overdragen (in tegenstelling tot bij de naamloze vennootschap, zie punt 6). De aandeelhouders hebben dan ook de meeste macht in de bv, maar de dagelijkse leiding ligt bij het bestuur of de directie. Als je oprichter van een kleine bv bent, ben je in veel gevallen ook de enige aandeelhouder. In dat geval ben je directeur én grootaandeelhouder, oftewel dga. De bv betaalt vennootschapsbelasting over de winst en btw. Als de bv medewerkers in loondienst heeft, betaal je ook loonheffingen. Dit geldt dus ook voor het salaris dat de bv aan de dga uitkeert.
Pros
- Anders dan bij de bovenstaande bedrijfsvormen ben je als directeur in de meeste gevallen niet persoonlijk aansprakelijk voor de schulden die het bedrijf maakt;
- Je betaalt een lager belastingtarief dan bij bijvoorbeeld een eenmanszaak. Hier profiteer je vooral van als je een hoge winst maakt;
- Onder bepaalde voorwaarden val je onder de werknemersverzekeringen.
Cons
- Ben je dga en wil je een lening afsluiten, dan zal de bank je in veel gevallen vragen om ook privé voor die lening te tekenen. In dat geval ben je zelf alsnog persoonlijk aansprakelijk voor de schulden die de bv maakt;
- Het oprichten van een bv kan een langdurig proces zijn. Alleen inschrijven bij de Kamer van Koophandel is niet genoeg: je moet ook langs de notaris om statuten te laten opstellen, wat weer allerlei extra kosten oplevert;
- Anders dan bij een eenmanszaak moet je elk jaar een jaarrekening deponeren bij de Kamer van Koophandel. Oftewel, plat gezegd: een bv brengt meer administratieve rompslomp met zich mee.
6. Naamloze vennootschap (nv)
Net als bij een bv is bij een naamloze vennootschap het kapitaal verdeeld in aandelen. Die aandelen mogen in principe vrij verhandeld worden op de beurs, en staan dus niet altijd op naam. De aandeelhouders hebben binnen deze rechtsvorm de meeste macht; zij bepalen wie er in de directie komt. De belastingen zijn hetzelfde als bij de bv; de nv betaalt vennootschapsbelasting en btw, en loonheffingen over de salarissen die worden uitgekeerd.
Pros
- Voor de aansprakelijkheid gelden in principe dezelfde regels als bij een besloten vennootschap: je bent in de meeste gevallen niet persoonlijk aansprakelijk voor de schulden die je eventueel maakt binnen het bedrijf;
- Omdat een deel van de aandelen vrij overdraagbaar zijn ben je niet verplicht om een administratie van aandeelhouders bij te houden;
- De vennoten zijn anoniem, en hoeven elkaar niet te kennen. Dit kan een hoop schelen in de administratie als je een groot bedrijf hebt.
Cons
- Net als bij een bv moet je voor het oprichten van een naamloze vennootschap langs de notaris. Daarbij komt dat je voor het oprichten van een naamloze vennootschap een minimaal aandelenkapitaal van €000,- moet hebben. Bij een besloten vennootschap is dat een symbolisch bedrag van 1 eurocent;
- Ook voor de nv geldt dat je ieder jaar jaarstukken moet deponeren bij de Kamer van Koophandel.
7. Vereniging
Heb je een bepaalde wens, of een bepaalde doelstelling voor ogen en wil je met anderen samenwerken om die waar te maken? Dan richt je een vereniging op. Let op: ‘winst maken en verdelen’ is geen geldig doel. Winst maken mag binnen deze rechtsvorm wel, maar het is wel de bedoeling dat je die winst weer inzet voor het verwezenlijken van je doelstellingen. Een vereniging bestaat uit (minstens twee) leden, die het bestuur benoemen en allemaal een stem hebben in de ledenvergadering. Je kunt een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid oprichten, maar je kunt er ook voor kiezen een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid. Let wel op: als je voor het laatste kiest zijn de bestuurders persoonlijk aansprakelijk. Een vereniging betaalt onder bepaalde voorwaarden vennootschapsbelasting en btw. Als de vereniging medewerkers in dienst heeft, worden er loonheffingen betaald.
Pros
- Het oprichten van een vereniging kun je heel goedkoop maken, want het inschrijven van een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid in het Handelsregister is niet verplicht, en je hoeft er ook niet voor langs de notaris;
- Als je ervoor kiest je vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid wél in te schrijven bij de Kamer van Koophandel ben je wel beter beschermd als de vereniging schulden maakt, want je bent dan niet persoonlijk aansprakelijk.
Cons
- Als je je vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid niet inschrijft in het Handelsregister, ben je als bestuurder privé aansprakelijk voor eventuele schulden die de vereniging maakt;
- Voor een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid ben je verplicht langs de notaris te gaan én je te laten inschrijven in het Handelsregister van de KvK, wat kosten met zich meebrengt;
- Als je van plan bent winst te maken met je onderneming is een vereniging niet de juiste rechtsvorm. De winst die de vereniging maakt mag het bestuur namelijk niet in eigen zak steken.
8. Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij
Een coöperatie is een soort vereniging, een collectief van ondernemers. De coöperatie gaat voor en met de leden bepaalde overeenkomsten aan, waar ieder lid van kan profiteren. Bepaalde dingen worden gezamenlijk geregeld, zoals bijvoorbeeld de inkoop of marketing. Er zijn verschillende soorten coöperaties, zoals de bedrijfscoöperatie, waar FrieslandCampina een bekend voorbeeld van is. Een coöperatie betaalt vennootschapsbelasting over de winst, en de leden betalen ieder individueel nog belasting over de winst die ze van de cooperatie uitbetaald krijgen.
Pros
- Het is heel makkelijk om nieuwe leden toe te laten treden tot de coöperatie, en ook is het heel makkelijk om je als lid terug te trekken;
- Je hebt heel veel vrijheid bij het opstellen van de statuten, dus je kunt heel flexibel zijn;
- Leden van de coöperatie zijn niet persoonlijk aansprakelijk voor schulden, dus je privévermogen is goed beschermd;
- Een stichting is fiscaal voordelig, omdat je maar een beperkte belastingplicht hebt.
Cons
- Soms kan het zo zijn dat jouw individuele belangen niet hetzelfde zijn als het belang van de coöperatie en zul je misschien concessies moeten doen;
- Voor het oprichten van een coöperatie moet je naar de notaris, je moet je inschrijven bij de Kamer van Koophandel én je moet elk jaar jaarstukken deponeren. Qua administratie is het dus wat meer werk.
9. Stichting
En als laatste hebben we dan nog de stichting. Heb je een bepaald vermogen en wil je dat geld gebruiken om een sociaal of maatschappelijk doel werkelijk heid te laten worden? Dan kun je een stichting oprichten. Een stichting heeft wel een bestuur, maar bij deze rechtsvorm zijn er geen leden. Ook kan een onderneming deel uitmaken van de stichting. In dat geval moet de winst uit de onderneming besteed worden aan de realisatie van het doel van de stichting. Een stichting richt je op met een notariële akte, en een inschrijving in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel.
Voor een stichting gelden dezelfde regels als voor een vereniging met betrekking tot belasting; onder sommige voorwaarden vennootschapsbelasting en btw, en loonheffingen over salarissen die uitgekeerd worden.
Pros
- Als bestuurder van een stichting is je privévermogen beschermd; je bent niet persoonlijk aansprakelijk voor schulden;
- Doordat de stichting geen leden of aandeelhouders heeft ligt de besluitvorming helemaal bij het bestuur.
Cons
- Als bestuurder van een stichting krijg je in principe geen loon, alleen een vergoeding voor de onkosten die je maakt;
- Alle winst die je maakt moet weer besteed worden aan het verwezenlijken van het doen van de stichting.
